Атқарушылық парақ бойынша ұстау: қандай сомадан бастау керек?
Атқарушылық парақтар бойынша ұстауды есептеген кезде бухгалтерлер жиі сұраққа тап болады: ұстауды қандай сомадан жүргізу керек? Есептелген жалақыдан ба, әлде сыйақылар, іссапар шығындары, сауықтыру төлемдері және басқа да кірістерді қосу қажет пе? Талдайық.
Заңнамалық негіздер
02.04.2010 ж. №261-IV «Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Заңына сәйкес, алименттік төлемдер бойынша берешекті өндіріп алу алимент төлеушінің жалақысынан және басқа да кірістерінен жүргізіледі.
Алимент бойынша берешек
Алимент бойынша берешектің мөлшерін сот орындаушысы айқындайды, ал алиментті ұстау атқарушылық параққа сәйкес жүргізіледі. Заңның 95-бабы 1-тармағына сәйкес, қарыз алушының жалақысына немесе өзге де кірістеріне, соның ішінде басқа сот орындаушыларының өндірісіндегі бір немесе бірнеше атқарушылық құжаттар бойынша өндіріп алу кезінде, қарыз алушыда жалақысының немесе өзге де кірісінің кемінде 50%-ы сақталуы тиіс.
Сақталатын сома
Сақталатын сома ең төменгі күнкөріс деңгейінен кем болмауы керек, ол тиісті қаржы жылына жыл сайын белгіленеді. Бұл алиментті және мертігуден немесе өзге де денсаулығына зақым келтіруден, сондай-ақ асыраушысының қайтыс болуынан келтірілген залалды өтеуді өндіріп алу жағдайларын қоспағанда.
Өндіріп алуға жатпайтын сомалар
Өндіріп алуға жатпайтын ақшалай сомалар осы заңның 98-бабында көрсетілген.
Алимент ұстау тәртібі
Алимент барлық кірістерден ұсталады: жалақы, сыйақы, бонустар, өзге де кірістер. Ең алдымен есептеу жүргізіледі, содан кейін шегерімдер қолданылады. Барлық салықтар мен аударымдар шегеріледі, ал «қолға төленетін» сома мөлшерінен алимент ұсталады.
Бухгалтерлік жазбалар
Алимент ұстау бойынша бухгалтерлік жазбалар:
- Дт 7210 Кт 3350 – қызметкерге жалақы есептеу;
- Дт 3350 Кт 3120, 3220, 3212 – ЖТС, МЗЖ, МӘМС жарналарын ұстау;
- Дт 3350 Кт 3385 – қызметкердің төленуге тиіс жалақысынан атқарушылық парақ бойынша ұстау;
- Дт 3385 Кт 1030 – атқарушылық парақ бойынша ұсталған сомаларды алушыға (жұбайына) және жеке сот орындаушысына аудару;
- Дт 3350 Кт 1030 – салықтар мен әлеуметтік төлемдер, сондай-ақ атқарушылық парақ бойынша берешек ұсталғаннан кейін жалақы қалдығын төлеу.