Салықтарды уақытында және толық көлемде төлеу – әрбір салық төлеушінің міндеті. Алайда, кейде салық берешегі жиналып, бұл тек өсімпұлдың есептелуіне ғана емес, сонымен қатар қылмыстық жауапкершілікке де әкелуі мүмкін. Салық берешегінің қандай мөлшерінен бастап қылмыстық жауапкершілік туындайтынын қарастырайық.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне (ҚР ҚК) сәйкес, салық төлеуден жалтару әрекеттері, атап айтқанда, декларацияны бермеу, декларацияға көрінеу бұрмаланған деректерді енгізу, салық салу объектілерін жасыру, егер бұл ірі мөлшерде салықты төлемеуге әкелсе, айыппұлмен жазаланады.
ҚР ҚК-нің 245-бабы 1-тармағына сәйкес, айыппұл мөлшері 2 000 АЕК-ке дейін болуы мүмкін. Сонымен қатар, бұл әрекет түзеу жұмыстарына, қоғамдық жұмыстарға тартуға, бас бостандығын шектеуге немесе бас бостандығынан айыруға, сондай-ақ белгілі бір лауазымдарды атқару немесе қызметпен айналысу құқығынан айыруға ауыстырылуы мүмкін.
Сондықтан, салық төлеуші үшін қылмыстық жауапкершілік салықтарды ірі мөлшерде төлемеген жағдайда туындайды. ҚР ҚК-нің 3-бабы 38) тармақшасына сәйкес, ірі мөлшер – бұл тексерілген кезең үшін бюджетке түспеген төлемдердің сомасы 50 000 АЕК-тен асатын сома болып табылады. Егер тексерілетін кезеңдегі бір күнтізбелік жыл үшін салықтық тексеру нәтижелері бойынша есептелген салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің сомасы осы күнтізбелік жыл ішінде салық төлеуші есептеген барлық салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің сомасының 10%-ынан асатын болса, онда бұл қылмыстық жауапкершілікке әкеледі.
Салық салу саласында немесе еңбек және шаруашылық құқығы бойынша маманданған заңгердің кеңесі қажет болса, кәсіби мамандардан көмек алуға болады.