Официальный старт: как открыть двери в мир трудовых отношений для сотрудников ИП и ТОО

Ресми түрде қызметкерлерді тіркеу жұмыс берушіге жалақыны дұрыс есептеу, салықтар мен әлеуметтік аударымдарды аудару, сондай-ақ кадрлық құжаттарды рәсімдеу бойынша міндеттер жүктейді. Жеке кәсіпкер (ИП) немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ТОО) қызметкерді ресми түрде жұмысқа қабылдағанда қандай құжаттарды дайындау қажет, соны қарастырайық.

ИП және ТОО-да қызметкерді ресми жұмысқа қабылдаудың нұсқалары

ИП және ТОО-да қызметкерлерді ресми тартудың екі нұсқасы бар:

1. Еңбек шартына қол қою;
2. ГПХ (азаматтық-құқықтық) келісім-шартқа қол қою.

ГПХ келісімдері әдетте бір реттік немесе жобалық жұмыс үшін қолданылады, белгілі бір мерзімге жасалады. ГПХ келісімдері ҚР Азаматтық кодексімен реттеледі және екі түрге бөлінеді:

• Подряд шарты (ҚР АК 616-бап);
• Қызмет көрсету шарты (ҚР АК 683-бап).

Еңбек шарты ұзақ мерзімді міндеттерді орындау үшін жасалады, ал ГПХ келісімі ИП мен ТОО-ға әлеуметтік міндеттемелер жүктемейді.

ИП-де қызметкерлерді ресми қабылдаудың ерекшеліктері

ИП қызметкерлерді ресми қабылдағанда салық режиміне қойылатын талаптарды ескеруі керек:

• Упрощенка бойынша ИП ресми түрде 30 қызметкерден аспайтын қызметкерлерді жұмысқа қабылдай алады;
• Арнайы режимде (фиксированный вычет) – 50 қызметкерге дейін;
• Патент бойынша ИП жұмысқа қызметкерлерді ресми түрде қабылдай алмайды.

Кәсіпкер кадрлық құжаттаманы өзі жүргізе алады немесе маман қызметін пайдалана алады.

ТОО-де қызметкерлерді ресми қабылдаудың ерекшелігі

ТОО-де қызметкерлерді ресми қабылдау принципі ИП-дегідей. Егер ТОО арнайы режимге жатса, қызметкерлер саны бойынша шектеулер ИП-ге ұқсас, ал ОУР бойынша ТОО-де қызметкерлер санына шектеу жоқ.

Қызметкерді жұмысқа қабылдау үшін жұмыс берушінің міндеттері

Еңбек шарты бойынша қызметкерді қабылдау келесі әрекеттерді талап етеді:

1. Штаттық кестені бекіту;
2. Қызметкерден жазбаша өтініш қабылдау;
3. Қажетті құжаттарды сұрау: жеке куәлік, әскери билет, диплом, еңбек кітапшасы;
4. Еңбек шартын жасау;
5. Материалдық жауапкершілік шарты болса, оны жасау;
6. Қабылдау туралы бұйрық шығару;
7. Қызметкерді ішкі тәртіп ережелерімен таныстыру;
8. Еңбек кітапшасына жазба енгізу;
9. Стандартты салық шегеріміне өтініш қабылдау.

Сұрау мүмкін құжаттар:

• Жеке куәлік, паспорт;
• Шетелдіктер үшін тұруға рұқсат;
• Диплом;
• Еңбек кітапшасы;
• Медициналық анықтама.

Қызметкер үшін төленетін салықтар мен аударымдар

ГПХ бойынша тартылған маман үшін:

• ЖЗҚ – 10%;
• ЖТС – 10%;
• МӘМС – 2%;
• СО – 5%.

Еңбек шарты бойынша штаттық қызметкер үшін:

• ЖТС – 10%;
• ЖЗҚ – 10%;
• ЖЗҚР – 2,5%;
• СО – 5%;
• ОСМС – 3%;
• МӘМС – 2%.

Усталған салықтар мен әлеуметтік аударымдар бюджетке аударылып, салық декларацияларында көрсетілуі тиіс.