Ипотекалық қарызы бар қызметкерлерге мемлекет тарапынан салықтық жеңілдіктер ұсынылады. 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап, Қазақстандағы кез келген банкте ипотекасы бар барлық қарыз алушыларға сыйақылар бойынша салықтық шегерімдер беріледі. Алайда, қызметкердің жалақысынан жеке табыс салығын (ЖТС) ұстамауға мүмкіндік бермейді.
ҚР Салық кодексінің 351-бабына сәйкес, қызметкердің жалақысының сыйақы төлеуге жұмсалған шығыстарға тең бөлігі ЖТС-қа салынбайды. Яғни, ЖТС-тан босатылатын тек банкке төленген сыйақы сомасы ғана.
Салықтық шегерімді қолдану үшін қажетті құжаттар:
- ипотекалық тұрғын үй қарызы шарты;
- сыйақы сомасы бөлініп көрсетілген ипотекалық тұрғын үй қарызын өтеу кестесі;
- сыйақыны өтеуді растайтын құжат (төлем түбіртегі).
Сонымен қатар, қызметкердің шегерімді қолдану туралы өтініші қажет. Ипотека бойынша ай сайынғы төлемді өтеу кезінде, қызметкер төлемді растаушы құжаттардың көшірмелерін жұмыс берушінің бухгалтериясына ұсынуы тиіс.
Салықтық шегерім тек сыйақы сомасына қатысты, негізгі қарызға қолданылмайды. ҚР СК 351-бабы 2-тармағына сәйкес, шегерім сомасына шектеу қойылған – 118 АЕК-тен аспауы керек.
Сыйақы сомасын лимиттен аспау үшін ипотекалық тұрғын үй қарызын өтеу кестесімен ай сайын салыстыру қажет.
Салықтық шегерімдер келесі күндердің ең кеші түскен салық кезеңінде қолданылады:
- өтеу кестесі бойынша сыйақыны төлеу күні;
- сыйақыны төлеу күні.
Осылайша, қызметкерде ипотекалық қарыздың болуы оны ЖТС төлеуден толық босатпайды. Бұл тек жеңілдік алуға құқық береді, яғни жалақысының банкке төленген сыйақы сомасына тең бөлігін ЖТС-тан босатуға мүмкіндік береді.
2025 жылғы ЖТС есебі:
ЖТС = (Оклад – МЗЖ (10%) – 14 АЕК – МӘМС жарнасы – өтеу кестесі бойынша сыйақы) * 10% = ЖТС.
Мысалы, 2025 жылы қызметкердің айлық жалақысы 200 000 тг. Ипотекалық қарыз шарты мен өтеу кестесіне сәйкес, ол ай сайын 95 000 тг ипотека төлейді, оның ішінде сыйақы сомасы – 25 000 тг. ЖТС-ты есептейміз:
(200 000 – 20 000 МЗЖ – (143 932) – (200 0002% МӘМС) – 25 000) * 10% = (200 000 – 20 000 – 55 048 – 4 000 – 25 000) * 10% = 95 952 * 10% = 9 595 тг ЖТС.
Егер қызметкер сыйақы бойынша шегерімді пайдаланбаса, ай сайын оның жалақысынан ұсталатын сома:
(200 000 – 20 000 МЗЖ – (143 932) – (200 0002% МӘМС)) * 10% = (200 000 – 20 000 – 55 048 – 4 000) * 10% = 120 952 * 10% = 12 095 тг ЖТС.
Осылайша, өтініш берген жағдайда, қызметкер ай сайын ЖТС-тан 2 500 тг үнемдейді.